Totem ve Tabu

Bu xalqların düşmənlərin ölüləri ilə barış adətləri mövhumatçılıqlarına görə öldürülmüş adamların ruhu qarşısında duyduqları qorxu səbəbindən yaranmışdır; belə bir qorxu bizim yaxın keçmişimiz üçün də xarakterikdir və dramaturgiyada ingilis dramaturqu elə bu duyğuların təsiriylə “Maqbet” və “III Riçard” dramlarında ölülərin qarabasmalarını səhnəyə çıxarmışdır

Tabu olduqca qədim çağlarda kənardan primitiv adamların keçmiş nəsilləri üzərinə qoyulmuş bir yasaqdır, yəni keçmiş nəsillərin sonrakı nəsillərə zorla sırıdığı bir yasaqdır

Sarmaşma halları nevrozundan əziyyət çəkənləri danışdıranda onların deyə biləcəyi ən anlaşılan söz bundan ibarətdir ki, onlar özləri üçün müəyyən etdikləri yasaqları pozsalar, onda ən yaxın saydıqları adamların başına böyük bir fəlakət gələ bilər. Bu fəlakətin nədən ibarət olacağını bilmirlər və dilə gətirdikləri bu əhəmiyyətsiz etiraflar da çox vaxt günaha batdıqlarını düşündüyü və ya ondan qorunmağa çalışdıqları vaxt dediyi sözlərdən ibarət olur,

bir adama – vəhşi adamların bütöv qəbilə ilə və ya qəbilə daxilindəki qruplarla hansısa yasaqlara ciddi əməl etdiyi kimi – bu günümüzdə və bizim aramızda yaşayan elə insanlar məlumdur ki, onlar da özləri üçün belə fərdi tabular müəyyən edir və onlara elə həmin vəhşi adamlar sayağı bütün ciddiliyi ilə əməl edirlər. Psixoanalizlə tanış olan adam belə fərdləri “sarmaşma halları (obsessio)” nevrozu ilə xəstələnmiş adamlar adlandırmağa alışmasaydı, onda hökmən belələrinə “tabu xəstəsi” deyəcəkdi.

Vundt tabuları insanlığın ən qədim və yazılmamış qanunvericilik kodeksi adlandırır.

ambivalentlik (ikilik, əkslik)

(Dementia praecax. Dəliliyin ilk mərhələsi)

tabu elə Kantın dediyi həmin o bütün şüurlu motivləri inkar edən və bezdirici bir şəkildə özünü insanların mənəviyyatına sırımağa çalışan “kateqorik imperativ”dən başqa bir şey deyil.

Nevrozun irsi olan antisosial təbiəti onun reallıqda ödənil­məyən ilkin istəklərinin onlardan həzz ala bildiyi şirnikləndirici fantaziyalar aləminə keçməsindən yaranır. Nevrotikin qaçmağa çalışdığı real aləmdə insan cəmiyyəti və onun yaratdığı davranış qaydaları hökm sürür; bu reallıqdan çıxmaq eyni zamanda insani cəmiyyətdən çıxmaq deməkdir.

harada qadağa varsa, deməli, onun arxasında hansısa güclü istək vardır”