Көшпенділер. I кітап

Тарих беттерине унилдим. Басында тарихи аттар, бир бетте сонша султан, хан аттарынан басым айналды. Бирак , окуды токтападым, соным дурыс болган екен. Бизге белгили мектепте окытатын тарихтан болек, ерекше, кызык ари жииркеништи окигалар жазылыпты. Ар ханнын ел баскарганына карай отырып миымда сол ханнын сулбасын курастырдым. ЕНТ га дайындалып бастаган тулектерге окуга кенес берем, хандар туралы сурак келгенде бирден жауап беретин боласыз) тарихты коркем адебиетпен жазу деген коптин колынан келе бермейтин ис. Орнымнан турып шапалак уратын дуние. Тарихты билмей, кандай ел болатынымызды ойлау акылга сыймайды. Сондыктан жеримиздин, елимиздин кандай касиетти екенин тусинип, ой туйу ушин миндетти турде окыныздар!!!!

Өте керемет кітап, достық адалдық, батырлық. Қандай жауынгер, дана бабалар жайлы білдім. Рухым көтеріліп қалды, қазақ болғанымды мақтан етем.

Маған қатты ұнады Қазақ тарихы- алмас қылыштай өткір, берік халық тарихы

Төлеудің(етік жамайды, майда шүйде іс істейді, намыссыз ез, ініаінің әйелін зорламақ болғанына мән бермейді) отбасы анасы сырқат кемпір(қызының орыстарға балық үшін жалданғанына намыстанады) , ағасы Қалау(ұйықтай береді, аста ғана оянады, Балжанды эгоист болғаны үшін пышақпен пісіп алуға барады, Кенжекецді зорламақ болады), қарындасы Айғанша (еңьекқор, балалар аш отырғанда промсол орыстарға балық сойып ақысына балық алады и, әнші, қара торы өнерлі қыз)әйелдері Балжан(эгоист, баласына жасырып кулше береді) мен Кенжекей( Өтес баласы үйдің бар ауыртпалығы мойнында. Байқұс САРЫІНГЕНМЕН ұзатылған. Өткен қыз өмірін сағынады) ЕБЕЙСІННІҢ (Саудагер, бай, Тәңірбергенмен бірге өскен, Темірке татар байымен әмпей жәмпей) ауылына келіп қонақ бола алмауы. Ебейсінді Тәңірберген шақыртып зіркуі.
ТӨЛЕУДІҢ отбасы балықшылар ауылына көшіп келіп Мөңке (ақкөңіл ер адам, үнемі Төлеу отбасына балық әкеліп тұрады, ТӨЛЕУДІ балық аулауға тартады)мен Досты(ауыл балықшыларын) қонақ қылуы
ТӨЛЕУ мен ҚАЛАУ( жалқау әрі сараң, боқауыздар)
Айғанымның әнін тыңдап өзінің жастық шағын еске алады.
Қыз Қосан әнші ауылдың атақты сымбатты жігіті ( қара кеміпрлің алғашқы махаббат)
Келесі күні сырқаттанып,түнімен кірпік қақпай туған жерін, жастық шағын есіне алады. “Әттең байсыз, баласыз бодмағанда балаларым қиналмайтын еді”.
КЕНЖЕКЕЙ тұрмысқа дейінгі өмірін есіне алып жылап тұрғанда АҚБАЛА (әкесі Сүйеу шал( қартайса да қатқыл, қайтпас мінезі сақталған, намысты ер, ашуланса насыбай тартады) мен кезігіп шерін тарқатады.

ТӘҢІРБЕРГЕН (Текежәуміт айғыры)ҮЙІ
Ақбаланың ата анасынык алдына өтейік деген тілегі есіне түсіп адам жібереді. Шалмен татуласуды ойлайды
Жіберген делдалы Алдаберген софыға жеткізіп Тәіңжанның бәйбішесі, тыстары бүкіл ауыл Сүйеу шалға өлген ағасы Құдаймеңді/бергеннің аруғаы үшін қарсы екенін айтса да тыңдамай тағы адам жібереді. Өзі де ашуланып жолга шыгып кетп балықшылар ауылы жанынан өтіп Ақбаланы алып қашқан түн есіне түседі. Ауылға көз тастап былтырғыдан қарағанда тұрғын үйлер көбейгеніне ашулана қарайды.
Дос пен Қарақатынның үйіне қонақтайды. Достың үйінен Кәленнің былығының айғақтарын көріп ашуланғандай болып сабырға келді.

Мөңке бетіне басты. Мөңкенің мырзаға айтқан сөзіне ашуланңан Қарақатын Досқа қақпасты үйден қу деді. Достың әйелінің сөзіне еріп қуып шыққаны, қақпас сөзі Мөңкеге ауыр тиген еді.

ДОСтың үйнен шығып келе жатып ТӨЛЕУДІҢ қарындасы Айғанша көзі түседі Айғанша жас мырзаның көзін байқамаүан сыңай танытып тездктіп үйіне кіріп кетеді. Кенжекей бір күнде әрең келедң бірақ түйесіз. Баласы аш. Төлеу Кенжекецді түйені жоғалтқаны үшін естен танғагша қамшымен сабайды.

Үйде болса АҚБАЛА әке шешесін күтуге дайындалып жатыр. бірақ әлі хабар жоқ. Ауыл әйелдері мырза көңілі тоқалда екенін түсініп Бәйбішеден аулақ кетіп Ақбаланың асты үстіне түсіп жүр.
Алдаберген софымен жарақаттанған СҮЙЕУ ШАЛҒА жіберген ақи көз жігіт те келді. Ақбала шошыпиүйге кіріп кетті. Киіз үйден жаңа тұрған ЖАСАҒАНБЕРГЕН (Тәңірьергеннің інісі, кедей жайын ойлайды, қалада оқыған, сырқат, ағасының 2 әйел алғанын ұят көреді, қазақ қатын үстіне қатын алғаннан басқа не біледі? Кәленге араша түскен, ағасына мүлде ұқсамайды.) Тәңірберген оның қалын сұрайды.
Ақбаланың аяғы ауыр. Мана балықшылар ауылынан көрген Айғаншаны ұсынып Ләйлі бар, Мәжнүн ғана жетіспейді деп інісіне қоспақ болады.
Ағасымен кикілжіңнен кейін ашуланып шығып кетіп Бел Аранға көз тастап Мөңке көзі шалады.
Осы кезде Мөңке шал Жасағанбердіден ПАТШАҒА ҚАРСЫ ТӨҢКЕРІС туралы естиді.
Судыр Ахмет(ӘЙЕЛІ БИБІЖАМАЛ, былтыр жалғыз атыниқасқыр жеп, қиын жағдайда қалып ораза басталғалы үлкен ұлына күштеп аулдардв аралап жарапазан айтқызып жүр) те, Қарақатын да жас мврзаның тез кетіп қалғанын ас дәмсіз құрмет көрсетпегеннен деп біледі. Қарақатын тіпті қалыңдыққа Айғаншаны алады көрерсің дейді. Қарақатын бәрін біліп Айғаншаны шошаңдамай үйде оты деп шығартпай қойған екее.
ТӨЛЕУГЕ ес кіріп МӨҢКЕмен бірге балық аулап жүр.
Кенжекейді зорламақ болған Қалау. Жеті жасар Өтешті анасына қарсы қоюы. Көсеумен ұрғызуы. Осы сәтте хал үстінде жатқан сырқат кеміпрге Айғанша келіп өксуі.
СҮЙЕУ(келіні Итжеместің(үсіп өлген) әйелі(Итжеместі ұмыта алмаса да ата енесінің қайтара тұрмысқатшық дегеніне көнеді , 5 баласы бар қайынысына көзі түскен) қарттың үйі. Кішкентай Әшім (Еламан мен Ақбаланың баласы) жылай кетті.
Ақсақал үйіне салық үшін Ебейсін келеді. Салыққа екі қой әкетіп кетеді.
Кемпір Сүйеу шалға Ақбаланың ұл блсанғанын есімін Құдайберген қойғанын айтқанда шал шалқасынан тнсе жаздайды.

Есбол қария (Рай мен Еламанның (екеуі соғыста Түрік жерінде) туысқаны болса да ел жағдайын ойлап Ақбала мен әкесін татуластыруға келген, ауыл үлкені сыйлы кісі, )Сүйеу қартқа келеді. біраз әңгімелесіп Еламан мен Райдың халін сұрасып әңгіме бітеді.
Сүйеу шалдың қаһарлы жауабынан кейңн Тәңірберген мырза мен Ақбаланың арасы суып кеткен ді.
Тәңірберген қонысына қаланың жайып айтып келген Ебейсін ақ патша жеңілсе байлардың жағдайы мүшкіл болатынын айтты.

Мана інісіне ұсынған Айғаншаны алғысы келмеген соң Ақбаланы қуып Айғаншаны өзі әйелдікке алуды көкседі.
Бәйбіше мен ауыл қатындары Ақбаланы сүйреп баласын тартып алып қуып шығады.
Ақбала ауылдан асып басы ауған жаққа кете барды.

Мұндай тарихи кітаптар енді жазыла ма жоқ па, тамаша

Керемет тарихи кітап

Керемет
Маған ұнады

Керемет

Өте керемет кітап Әрбір қазақ оқуы тиіс

Керемет тарих