Ahlakın ve Dinin İki Kaynağı

Kuşkusuz boyun eğmenin bir çaba gerektirdiği durumlar vardır. Bu durumlar enderdir; ama hemen fark edilirler çünkü her tereddütte olduğu gibi yoğun bir bilinç bu durumlara eşlik eder; doğruyu söylemek gerekirse, meydana gelen eylem tek başına neredeyse görünmez olarak gerçekleştiğinden, bilinç bu tereddütün kendisidir tam olarak.

Bireyin günlük programını belirleyen toplumdur. Kurallara uymadan, ödevleri yerine getirmeden, aile içinde yaşanılamaz, iş yapılamaz, günlük yaşamın binlerce görevi yapılamaz, alış veriş yapılamaz, sokakta gezilemez ve hattâ evde oturulamaz. Her an bir seçim zorunluluğu vardır; kurala uygun olanı doğal olarak tercih ediyoruz. Eğer bunun bilincinde olsak zorluk çekerdik.

Bir şey olmuşsa ve ne olduğunu kimse bilmiyorsa, o şey hiç olmamış sayılır hemen hemen.