Қилы кезеңдер

Астыртын үйірмеде ауылда бір ай жарымдай болғаннан кейін мен Петропавл уезі Полуден болысындағы Нілді болыстық мектебіне оқытушы болып тағайындалып, сол мектепке жүріп кеттім.
Боровойдағы сияқты, Нілді мектебі де әжептәуір мектеп екен. Мектептің ішкі жабдықтары да жаман емес: парталары да, класс сайын тақталары да бар, оқытушы отыратын орындық, столы да бар, былайша айтқанда, кәдімгі мектеп сияқты еді.
Мұнда да қазақ балаларына арналған жиырма бес балалық интернат бар екен. Елінің ерекшелігі — оқуға кірем деушілер көбірек екен. Жыл сайын би-болыс, байлар осы мектепке өз балаларын алғызбақшы болып таласқа түседі екен. Мектеп бастығына, жеке оқытушыларға балалардың әкелері, туған-туысқандары бірі уезден бірі болыстан әралуан қағаздар әкелсе, кейбіреулері мектеп меңгерушісіне пара беруге дейін барып, оқу жылы басталар алдында үлкен тартыс болып өтеді екен. Соның салдарынан мектептегі оқушылардың көбі әлді адамдардың балалары болатын.
Мен Нілді мектебінде 1905 жылдың күзіне дейін оқытушы болып істедім.
Осы мектепте екі жыл оқытушы болған кезімде, педагогикалық мамандығымды арттырып, өз тұсымнан оқып, білімімді толықтыра бердім. Мектепте толық орта дәрежелі білімі бар бірсыпыра жақсы орыс оқытушылары болды, олардың жақсы кітапханалары бар еді.
1905 жылы август айында Омбыда бастауыш мектептердің оқытушыларына арналған бір айлық ауыл шаруашылығы курсы ашылды. Әуелден оқуға ынталы мең сұранып сол курсқа бардым. Бізге жалпы жатақ үй берілді. Осы үйде жиырма шақты оқытушы жаттық. Қазақтан жалғыз ғана мен едім.
Кеп кешікпей маған бір Иванов деген оқытушы үйір болды. Ол менің қай облыстан келгенімді сұрастыра келіп:
— Қостанайда менің де болғаным бар. Педагогикалық курстың соңғы класында оқып жүрген бір қазақ баласымен жақсы дос болып едім,— деді алғашқы танысқанымызда.
Менің есіме Әбубәкірдің айтқан Иванов деген танысы сап ете түсті. «Иә, Әбубәкірдің айтқан Ивановы екен ғой» деп ойладым да:
— Ол Әбубәкір Бәйтішев деген жігіт, қазір Қостанайда оқытушы болып істейді,— дедім мен.
— Өте жақсы,— деді Иванов.