Kitabın başlıca vasfı olarak, Antik Yunan polisinden günümüze uzanan yolda, çocuk ve genç yetiştirmenin kamusal ve insanî önemini ortaya koyarken, fizikî, ahlâkî ve kültürel yönleriyle bir bütün olarak eğitim felsefesi üzerine kaleme alınmış en temel eserlerden biri olması gösterilebilir…

Bu noktada, Rousseau’nun, “Tüm yazdıklarım içinde en iyi eserim” diye takdim ettiği Emile’in 1762’de yayınlandığında lanetlenip, 30 yıl sonra, Fransız Devrimi’nin öncüleri için Fransız milli eğitiminin ilham kaynağı addedildiği dikkate alındığında, Kant’ın eğitim üzerine sarf ettiği sözlerin tarihsel ve toplumsal bağlamı da ortaya çıkar. 18.yüzyılın ortalarından 19.yüzyılın başlarına dek geçen bir ömürlük sürede kıta Avrupası büyük bir doğumun sancılarıyla sarsılmaktadır. Öncesi ve sonrası diye tarihi ikiye ayıran Çifte Devrim (Sanayi ve Fransız Devrimi) büyük bir zihinsel dönüşüme yol açmak üzeredir. Kant’ı büyüten, ya da büyüklüğüne ayrıca değer katan bir unsur da, onun işte bu çağın insanı olmasıdır.

Kant, 1806’daki Jena Savaşını ve Napoleon işgalinin Alman milleti üzerinde yarattığı şok ve dehşeti göremeden vefat etse de, Wilhelm von Humboldt gibi eğitim reformcuları aracılığıyla Prusya (genel itibarıyla da Alman) eğitim sistemi için ne denli önemli bir yol açtığını tüm kitap boyunca seziyor gibidir. Bununla birlikte Kant’ınEğitim Üzerine’si, milli dilde ibadet edip, okumayı yazmayı teşvik eden Luhterci geleneğin Pietizmle kendini yenilemiş ve Büyük Frederich tarafından teşvik edilmiş olan eğitim anlayışının olgunlaşma çağının da bir ürünüdür. Bu sebeple, kitabın tamamına hâkim olan motif, Aydınlanmacı bir “içsel özgürleşim” ve “ruhanî terbiye” arasında kurulması gereken büyük dengedir.

Bu arka planı dikkate alarak, şimdi kitaba biraz daha yakından bakabiliriz… Eğitim Üzerine, memleketin saygın çevirmenlerinden biri olan Ahmet Aydoğan’ın sunuş ve önsözüyle başlıyor. Üstü kapalı fakat sitem dolu bir değerlendirme yazısı olan “’Sapere Aude!’ Diye Çıktık Yola”, Kant’a sözü teslim etmeden evvel, 30 sayfada, Kant’ın düşünce dünyasından ne denli uzakta kaldığımızın eleştirisini yapıyor. Bu arada, kitabın ortaya çıkış öyküsüne de 22.sayfada açıklayıcı bir notla yer veriliyor. Köningsberg Üniversitesi’nde muhtelif zamanlarda verilen dersler için hazırlanan notlardan derlendiği anlaşılan Eğitim Üzerine, modern Türkçe’nin bir felsefe dili olamamasının da etkisiyle, çeşitli dipnotlar aracılığıyla kavramların ve kelimelerin daha anlaşılır kılındığı bir hâlde okura sunuluyor.

“İnsan Eğitilmesi Gereken Bir Varlıktır”:

Kant, düşüncelerini temellendirdiği giriş sayfalarında insanın eğitime muhtaç ten varlık olduğu gerçeğinden hareket ediyor ve insanın ancak eğitimle insan olabileceğini dile getiriyor. (s.35) Eğitime yönelik bu yaklaşım, Kant’ın idealizm felsefesinin gerçekleşmesine giden yolu açan anahtarlardan biri sayılabilir.

İÇİNDEKİLER:

KANT'IN YAŞAMI…KANT'A GÖRE AYDINLANMA NEDİR?AHLAKIN METAFİZİĞİ…KANT VE EĞİTİM ÜZERİNE….KANT VE TANRIKANT IN ELEŞTİREL FELSEFESİKANT’IN ELEŞTİREL FELSEFESİNE PLATON VE PARMENİDESİN KATKILARI

Kritisizm Nedir?

KANT FELSEFESİNİN TEMEL KAVRAMLARIKANT’IN KURAMSAL METAFİZİK ELEŞTİRİSİ HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ..I. KANT'IN LEİBNİZ— WOLFF VE HUME'UN FELSEFELERİNE YÖNELİK ELEŞTİRİSİII. KANT'TA METAFİZİK BİLGİNİN OLANAĞI: METAFİZİK OLANAKLI MIDIR?SONUÇLARKANT’IN DÜNYA YURTTAŞLIĞI AMACINA YÖNELİK GENEL BİR TARİH DÜŞÜNCESİKANT’ÇI EBEDİ BARIŞ” DÜŞÜNCESİSİYASİ HAKLARDA TEORİ VE PRATİK İLİŞKİSİ ÜZERİNEKÜRESELLEŞEN SORUNLAR KARŞISINDA KANT ETİĞİUNUTULMAZ KANT SÖZLERİ…..

Yeraltından Notlar