Bir Yanılsamanın Geleceği

Cenneti meleklere ve serçelere bırakıyoruz." (H. Heine'nin (1797-1856) Almanya adlı şiirinden.)

Hayır, bizim bilimimiz yanılsama değildir. Ama bilimin bize veremediğini başka bir yerden alabileceğimizi sanmak, yanılsamanın ta kendisi olacaktır.

Sigmund Freud
1927

Dinsel doktrinlerin doludizgin hüküm sürdüğü dönemde insanların genellikle daha mutlu oldukları kuşkuludur, daha ahlaklı olmadıklarıysa kesindir

Ama kişi kadere boyun eğmeyi ve arzularından feragati biraz olsun mazur görebiliyorsa bu türden bir zarara da katlanabilmelidir.

Yanılsama, hata ile aynı şey değildir. Aristo'nun böceklerin gübreden oluştuğu biçimindeki (cahil insanların hala korudukları) inancı bir hataydı; bizden önceki hekim kuşağının frenginin aşırı cinsel faaliyetin sonucu olduğu biçimindeki inancı da bir hataydı. Bu hatalara yanılsama adını vermek doğru olmaz. Öte yanda Kolomb'un Hindistan'a ulaşan yeni bir deniz yolu bulduğunu sanması bir yanılsamaydı. Bu hatada Kolomb'un arzularının oynadığı rol çok açıktır

Birincisi, Hıristiyanlığın ilk asırlarında yaşamış Kilise babalarından birine ait olan "Credo quia absurdum" ("saçma olduğu için inanıyorum") deyişidir. Bu görüş, dinsel doktrinlerin mantığın yargılama alanı dışında -mantıküstü- olduğunu ileri sürer. Bu doktrinlerin gerçekliğini içimizde hissetmeliyiz, bunların kavranması gerekmez.

Günümüzde tümüyle hoş görülen daha başka arzuların doyumunun, tıpkı bugün yamyamlık konusunda olduğu gibi kabul edilemez görüneceği kültürel gelişmelerin geleceğimizde yer alması olasıdır.

her birey gerçekte bir uygarlık düşmanıdır.