Džared Dajmond

Pronalazak čamca sa dvostrukim plovkom mogao je biti onaj tehnološki proboj koji je pokrenuo austronezijsko širenje sa kineskog kopna.

proizvodnjom hrane, glavnim činiocem koji određuje veličinu lokalnog stanovništva i složenost društva – te stoga i osnovnim činiocem na kojem je počivalo osvajanje.

Poljoprivreda je bila rasprostranjena i u Americi, ali su lovci-sakupljači zauzimali veći deo američke teritorije, nego što je to bio slučaj u Evroaziji.

U onim delovima koji su imali starosedelačku poljoprivredu, nju je, u poređenju sa evroazijskom poljoprivredom, ograničavalo pet glavnih nepovoljnih činilaca: rasprostranjena zavisnost od kukuruza sa malim sadržajem proteina, dok je Evroazija imala različite žitarice bogate proteinom; ručna sadnja svake semenke ponaosob, umesto sejanja širokim zamasima ruke; ručno obrađivanje zemljišta, umesto oranja plugom koji vuku životinje, što omogućava da jedna osoba obradi mnogo veću površinu, a i obradu plodnih, ali tvrdih zemljišta i utrina teških za ručno obrađivanje (poput onih u severnoameričkoj Velikoj ravnici);

nedostatak stočnog gnojiva koje uvećava plodnost zemljišta; i korišćenje samo snage ljudskih mišića, umesto snage životinja, za poljoprivredne poslove kao što su vršidba, mlevenje i navodnjavanje.

Od proisteklih neposrednih činilaca koji su doprineli osvajanju, najvažniji su uključivali razlike u mikroorganizmima, tehnologiji, političkoj organizaciji i pismu.

Mogu se izdvojiti pet oblasti tehnologije:

Prvo, metali – isprva bakar, potom bronza i, naposletku, gvožđe – 1492. godine koristili su se za alatke u svim složenim evroazijskim društvima.

Drugo, vojna tehnologija bila je neuporedivo moćnija u Evroaziji nego u Americi. Evropsko oružje bili su čelični mačevi, koplja i bodeži, što se dopunjavalo ručnim vatrenim oružjem i artiljerijom, dok su oklopi i šlemovi takođe izrađivani od čelika ili od žičanog pletiva. Umesto čelika, američki starosedeoci koristili su drvene ili kamene (ponekad bakarne u Andima) toljage i

sekire, praćke, lukove, strele i prošivene štitnike-oklope, mnogo nedelotvorniju zaštitu i oružje. Osim toga, vojske američkih starosedelaca bile su bez životinja koje bi se suprotstavile konjima, koji su u napadima i brzom prevozu Evropljanima donosili neodoljivu nadmoć sve dok ih neka američka starosedelačka društva nisu i sama usvojila.

Treće, evroazijska društva imala su ogromnu premoć u izvorima energije za pogon mašina.