Жұмабаев

Бұл жарыққа аяқ басып туған жер,

Кіндік кесіп, кірім сенде жуған жер.

Жастық — алтын, қайтып келмес күнімде

Ойын ойнап, шыбын-шіркей қуған жер.

Жаратылған топырағыңнан, сен — түбім,

Жалғаны жоқ, бәрі сенен жан-тәнім.

Сенен басқа жерде маған қараңғы,

Жарық болар Шолпан, Айым, сен — Күнім...

Бірге жусап, бірге өрген

Алаш деген елім бар,

Неге екенін білмеймін,

Сол елімді сүйемін!

Қап-қара түн. Шегір көзді жындар жүр,

Қап-қара түн. Қайғы мен қан ойнап тұр.

Қайғы менен қара қанға тұншығып,

Түн баласы ауыр ойлар ойлап тұр.

Қап-қара түн. Уақыт ауыр өтеді,

Ой артынан ойлар келіп кетеді.

Түн баласы көр көзінен жас төгіп,

Күншығыстан бір пайғамбар күтеді...

Қап-қара түн. Шегір көзді жындар жүр,

Қап-қара түн. Қайғы мен қан ойнап тұр.

Қайғы менен қара қанға тұншығып,

Түн баласы ауыр ойлар ойлап тұр.

Қап-қара түн. Уақыт ауыр өтеді,

Ой артынан ойлар келіп кетеді.

Түн баласы көр көзінен жас төгіп,

Күншығыстан бір пайғамбар күтеді...

Ерте күнде жоқ бар еді түн туған,

Қап-қараңғы түн ішінде Күн туған.

Отты Күннің сәулесінен от алтын

Отты көзді, отты жанды Гун туған.

Ерте күнде отты Күннен Гун туған,

Отты Гуннен от боп ойнап мен туғам.

Жузімді де, қысық қара көзімді

Туа сала жалынменен мен жуғам.

Қайғыланба, соқыр сорлы, шекпе зар,

Мен — Кун ұлы, көзімде Күн нұры бар.

Мен келемін, мен келемін, мен келем —

Күннен туған, Гуннен туған пайгамбар.

Күншығыстан таң келеді — мен келем,

Көк күңіренед: мен де көктей күңіренем.

Жердің жүзін қараңғылық қаптаған,

Жер жүзіне нұр беремін, Күн берем!

Қап-қара түн. Қайғылы ауыр жер жыры,

Қап-қара түн. Күңіренеді түн ұлы.

Есің болса, жолдасым,

Бола көрме шаштараз.

Асылмасаң да ағашқа,

Болуы анық дос араз!

Еділ, Жайық, Сырдария —

Белгілі жұртқа ескі су,

Тәтті, дәмді, тармақты

Ұзын Ертіс, Жетісу.

Осы бес су арасы

Сарыарқа деген жер еді,

Туып-өскен баласын

Айбынды ер Алаш дер еді.

Еркін шауып ойнақтап,

Тілеген отын жер еді.

Қонысы — жібек ну тоғай,

Айдын шалқар көл еді.

Есіл менен Нұрадай

Екі енеге телі еді.

Қой үстіне бозторғай

Жүмыртқалап ол күнде,

Жарлы жан жоқ Алашта,

Бай пейілі кең еді.

Қайыры көп ағайын,

Еділ, Жайық, Сырдария —

Белгілі жұртқа ескі су,

Тәтті, дәмді, тармақты

Ұзын Ертіс, Жетісу.

Осы бес су арасы

Сарыарқа деген жер еді,

Туып-өскен баласын

Айбынды ер Алаш дер еді.

Еркін шауып ойнақтап,

Тілеген отын жер еді.

Қонысы — жібек ну тоғай,

Айдын шалқар көл еді.

Есіл менен Нұрадай

Екі енеге телі еді.

Қой үстіне бозторғай

Жүмыртқалап ол күнде,

Жарлы жан жоқ Алашта,

Бай пейілі кең еді.

Қайыры көп ағайын,

Кедейде жоқ уайым —

Керек болса, бір тайын

Сұраусыз ұстап мінеді.

Болсын жаты, жақыны,

Жоқ асынан тартыну.

Жылы жузді бәйбіше

Керсендей улкен аяқпен

Ұстата саумал береді.

Шыға калса бір жұмыс,

Ұзап кетпек — артық іс,

Бітімге биге келеді.

Қасымның қасқа билігі,

Есімнің ескі билігі

Алдында сайрап жатқан соң,

Көпті көрген көне би

Қара жолмен желеді.

Бір тиын пара алу жок,

Қисыққа қулак салу жоқ,

Туралық, шындық — екеуін

Қаз-қатар ғып жегеді.

Сол екеуі алдында

Бір бұлтармай жүреді.

Ақназар сынды әділ хан,

Ак білектің күшімен

Дұшпанға қысым көрсеткен,

Қаз дауысты Қазыбек,

Қара палуан Жәнібек

Жалғанда тумас ер еді.

Кеше Шөже, Орынбай,

Жанақ, Біржан, Наурызбай —

Бір сөзі мың ділдалық,

Алты алашқа атақты

Бөрі ақын, сері еді.

Шілдеде самал ескенде,

Жайлауға ауыл көшкенде,

Ат-айғырға мінісіп,

Қыз-бозбала жарасып,

Тереңнен әзілдескенде,

Тісі меруерт тізілген,

Белі қыпша үзілген,

Хор сықылды сол сүлу

«Ха-ха-ха!» деп күлгенде,

Бұрала басып былқылдап,

Әзілдесіп, сыңқылдап,

Жас келіншек, жас қыздар

Кереге жайып, уық байлар,

Үйден үйге жүрісіп.

Өткен күнді ойласам,

Ойға терең бойласам,

Кешегі қайран қазақтың

Сәулеті мен дәулеті

Көз алдыма келеді...

Күшің кеткен баяулап,

Жүрсің атсыз, жаяулап.

Ит надандық желкеңде

Шабайын деп аңдып тұр,

Қылышын ұстап таяулап.

Арыстаным, сұңкарым,

Қажымас, талмас тұлпарым,

Басың көтер, тұр енді!

Батқан екен ол күнің,

Жеткен екен бұл түнің.

Өткенді ойлап кайғырма,

Әр кәмалға бір зауал